„Kadet" już jako młody chłopak był członkiem „Czarnej Trzynastki" - wileńskiej drużyny Szarych Szeregów. Uczestnik Kursu Młodszych Dowódców Armii Krajowej zaprzysiężony w listopadzie 1943 roku jako żołnierz plutonu kadrowego w Wilnie, 16 czerwca 1944 roku dołączył do 3. Wileńskiej Brygady „Szczerbca".
„Kadet" służył w 3. komp. por. "Joe" w 2. plut. ppor. "Turbacza". Brał udział w akcjach w Solecznikach, na szosie Wilno-Jaszuny i patrolach. 3 lipca 1944 r. został wysłany do Dziewieniszek, by obsługiwać radiostację Komendy Okręgu. Konwojując wozy ze sprzętem radiowym udał się do Wołkarabiszek, gdzie pełnił służbę przy radiostacji. W Jodziszkach objął dowództwo drużyny i został awansowany do stopnia st. strzelca. Po rozbrojeniu wileńskich Akowców przez NKWD 18. lipca został osadzony w Miednikach i wywieziony do Kaługi. W grudniu 1944 roku wraz ze Zbigniewem Habelą, podjął próbę ucieczki, która została udaremniona przez patrol sowiecki i stanął przed sądem.
„Po dwóch dniach skierowano mnie do więzienia, w grudniu 1944. Styczeń, luty i kawałek marca siedziałem w celi razem ze 160 więźniami. Za czasów caratu to była cerkiew więzienna. Na dworze było -20/-30 stopni mrozu, a nam było ciepło! Dostałem wyrok - 7 lat łagrów. Mój kolega - przypadkowo byliśmy z jednej klasy - także dostał wyrok 7 lat łagrów. Sądzono nas za dezercję z Armii Czerwonej, a myśmy nie byli żołnierzami, bo odmówiliśmy przysięgi. Proszę sobie wyobrazić: 6 tysięcy młodzieży, zabrano nas na organizowane zebranie/odprawę i odczytano fragment przysięgi i kazano powstać (w tych koszarach, w których ja byłem, było nas co najmniej 2 tysiące). Tymczasem po stronie tysiąca chłopaków słychać milczenie. Dowódca nakazał: Powtórzyć jeszcze raz!". Znów cisza. Zwinęli sztandar i cofnęli się do dowództwa, do budynku komendy. Myśmy stali tam popołudniem, kiedy nas w końcu zwolniono. Zawieźli nas na roboty za Moskwą." – opowiadał prof. Czarnecki.
3 Wileńska Brygada Armii Krajowej została utworzona we wrześniu 1943r. pod dowództwem por. Gracjana Fróga ps. „Szczerbiec". Działała na południowy wschód od Wilna, zwalczała niemiecko-litewskie ekspedycje karne i grupy rabunkowe, ochraniając tym samym ludność cywilną. Była jedną z najbardziej elitarnych i skutecznych jednostek Polskiego Państwa Podziemnego. 1 marca 2018 roku, na mocy decyzji ministra obrony narodowej, 4 Warmińsko-Mazurska Brygada Obrony Terytorialnej otrzymała imię kpt. Gracjana Fróga ps. „Szczerbiec", stając się tym samym kontynuatorem tradycji 3 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej.
ppor. Anna Szczepańska, przewodnicząca Zespołu ds. Kombatantów 4. Warmińsko-Mazurskiej Brygady Obrony Terytorialnej
Napisz komentarz
Komentarze